In juni 2020, amper een half jaar na het begin van de pandemie, staat de wereld er anders voor. Binnen dit korte tijdsbestek heeft VANAF-19 zowel belangrijke veranderingen teweeggebracht als de breuklijnen vergroot die onze economieën en samenlevingen al teisteren. Toenemende ongelijkheden, een wijdverbreid gevoel van oneerlijkheid, toenemende geopolitieke scheidslijnen, politieke polarisatie, stijgende overheidstekorten en hoge schuldenniveaus, ineffectief of niet-bestaand mondiaal bestuur, buitensporige financialisering, aantasting van het milieu: dit zijn enkele van de belangrijkste uitdagingen die vóór de pandemie bestonden. De coronacrisis heeft ze allemaal verergerd. Zou het VANAF-19-debacle de bliksem voor de donder kunnen zijn? Zou het de kracht kunnen hebben om een reeks diepgaande veranderingen te ontsteken? We kunnen niet weten hoe de wereld er over 10 maanden uit zal zien, laat staan hoe het er over 10 jaar uit zal zien, maar wat we wel weten is dat tenzij we iets doen om de wereld van vandaag te herstarten, die van morgen diep zal worden getroffen. In Gabriel Garcia Marquez’ Kroniek van een voorzegde dood voorziet een heel dorp een dreigende catastrofe, en toch lijkt geen van de dorpelingen in staat of bereid om te handelen om het te voorkomen, totdat het te laat is. Dat dorp willen we niet zijn. Om zo’n lot te vermijden, moeten we onverwijld een flinke verandering gang zetten. Dit is geen “nice-to-have” maar een absolute noodzaak. Het niet aanpakken en oplossen van de diepgewortelde kwalen van onze samenlevingen en economieën kan het risico vergroten dat, zoals door de geschiedenis heen, uiteindelijk een herstart zal worden opgelegd door gewelddadige schokken zoals conflicten en zelfs revoluties. Het is onze plicht om de koe bij de horens te vatten. De pandemie geeft ons deze kans: het “vertegenwoordigt een zeldzame maar smalle kans om onze wereld te reflecteren, opnieuw te verbeelden en te herstarten”. [165]
De diepe crisis veroorzaakt door de pandemie heeft ons volop kansen gegeven om na te denken over hoe onze economieën en samenlevingen werken en de manieren waarop ze dat niet doen. Het oordeel lijkt duidelijk: we moeten veranderen; we moeten veranderen. Maar kunnen we dat wel? Zullen we leren van de fouten die we in het verleden hebben gemaakt? Opent de pandemie de deur naar een betere toekomst? Krijgen we ons mondiale huis op orde? Simpel gezegd, zullen we een flinke verandering in gang zetten? Herstarten is een ambitieuze taak, misschien te ambitieus, maar we hebben geen andere keuze dan ons uiterste best te doen om het te bereiken. Het gaat erom de wereld minder verdelend, minder vervuilend, minder destructief, inclusiever, rechtvaardiger en eerlijker te maken dan we haar in het pre-pandemische tijdperk hebben achtergelaten. Niets of te weinig doen is slaapwandelen naar steeds meer sociale ongelijkheid, economische onevenwichtigheden, onrecht en aantasting van het milieu. Als we niets zouden doen, zou dat neerkomen op het toestaan van onze wereld om gemener, verdeelder, gevaarlijker, egoïstischer en gewoon ondraaglijk te laten worden voor grote delen van de wereldbevolking. Niets doen is geen haalbare optie.
Dat gezegd hebbende, een flinke verandering is verre van een voltooide deal. Sommigen verzetten zich misschien tegen de noodzaak om eraan deel te nemen, bang voor de omvang van de taak en hoopvol dat het gevoel van urgentie zal verdwijnen en de situatie snel weer “normaal” zal worden. Het argument voor passiviteit gaat als volgt: we hebben soortgelijke schokken – pandemieën, harde recessies, geopolitieke scheidslijnen en sociale spanningen – eerder meegemaakt en we zullen er weer doorheen komen. Zoals altijd zullen samenlevingen opnieuw opbouwen, en dat geldt ook voor onze economieën. Het leven gaat door! De reden om niet te herstarten is ook gebaseerd op de overtuiging dat de toestand van de wereld niet zo slecht is en dat we gewoon een paar dingen aan de randen moeten repareren om het beter te maken. Het is waar dat de toestand van de wereld vandaag gemiddeld aanzienlijk beter is dan in het verleden. We moeten erkennen dat we het als mens nog nooit zo goed hebben gehad. Bijna alle sleutelindicatoren die onze collectieve welvaart meten (zoals het aantal mensen dat in armoede leeft of sterft in conflicten, het bbp per hoofd van de bevolking, de levensverwachting of geletterdheid, en zelfs het aantal sterfgevallen veroorzaakt door pandemieën) zijn de afgelopen eeuwen voortdurend verbeterd, indrukwekkend in de afgelopen decennia. Maar ze zijn “gemiddeld” verbeterd – een statistische realiteit die zinloos is voor degenen die zich buitengesloten voelen (en zo vaak worden). Daarom kan de overtuiging dat de wereld van vandaag beter is dan ooit tevoren, hoewel correct, niet dienen als een excuus om troost te vinden in de status quo en er niet in te slagen de vele kwalen op te lossen die haar blijven teisteren.
De tragische dood van George Floyd (een Afro-Amerikaan die in mei 2020 door een politieagent werd gedood) illustreert dit punt levendig. Het was de eerste dominosteen of de laatste strohalm die een gedenkwaardig kantelpunt markeerde waarop een opgehoopt en diepgaand gevoeld gevoel van oneerlijkheid door de Amerikaanse Afro-Amerikaanse gemeenschap uiteindelijk explodeerde in massale protesten. Zou het wijzen op hen dat hun lot vandaag de dag “gemiddeld” beter is dan in het verleden, hun woede hebben gesust? Natuurlijk niet! Wat belangrijk is voor Afro-Amerikanen is hun situatie vandaag, niet hoeveel hun toestand is “verbeterd” in vergelijking met 150 jaar geleden toen veel van hun voorouders in slavernij leefden (het werd afgeschaft in de VS in 1865), of zelfs 50 jaar geleden toen trouwen met een blanke Amerikaan illegaal was (interraciale huwelijken werden pas legaal in alle staten in 1967). Twee punten zijn relevant voor een flinke verandering in deze: 1) onze menselijke acties en reacties zijn niet geworteld in statistische gegevens, maar worden in plaats daarvan bepaald door emoties en sentimenten – verhalen sturen ons gedrag; en 2) naarmate onze menselijke conditie verbetert, neemt onze levensstandaard toe en daarmee ook onze verwachtingen voor een beter en eerlijker leven.
In die zin weerspiegelen de wijdverspreide sociale protesten die plaatsvonden in juni 2020 de dringende noodzaak om aan een flinke verandering te beginnen. Door een epidemiologisch risico (VANAF-19) te verbinden met een maatschappelijk risico (protesten), maakten ze duidelijk dat in de wereld van vandaag de systemische connectiviteit tussen risico’s, problemen, uitdagingen en ook kansen ertoe doet en de toekomst bepaalt. In de eerste maanden van de pandemie is de publieke aandacht begrijpelijkerwijs gericht geweest op de epidemiologische en gezondheidseffecten van VANAF-19. Maar in de toekomst liggen de meest consequente problemen in de aaneenschakeling van de economische, geopolitieke, maatschappelijke, milieu- en technologische risico’s die zullen voortvloeien uit de pandemie en hun voortdurende impact op bedrijven en individuen.
Het valt niet te ontkennen dat het VANAF-19-virus vaker wel dan niet een persoonlijke catastrofe is geweest voor de miljoenen die ermee zijn geïnfecteerd, en voor hun families en gemeenschappen. Op mondiaal niveau is de coronacrisis echter , als we kijken naar het percentage van de wereldbevolking dat wordt getroffen, (tot nu toe) een van de minst dodelijke pandemieën die de wereld de afgelopen 2000 jaar heeft meegemaakt. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de gevolgen van VANAF-19 in termen van gezondheid en mortaliteit mild zijn in vergelijking met eerdere pandemieën, tenzij de pandemie zich op een onvoorziene manier ontwikkelt. Eind juni 2020 (op een moment dat de uitbraak nog steeds woedt in Latijns-Amerika, Zuid-Azië en een groot deel van de VS) heeft VANAF-19 minder dan 0,006% van de wereldbevolking gedood. Om dit lage cijfer in context te plaatsen in termen van dodelijkheid, de Spaanse griep doodde 2,7% van de wereldbevolking en HIV / AIDS 0,6% (van 1981 tot vandaag). De pest van Justinianus vanaf het begin in 541 totdat het uiteindelijk verdween in 750 doodde bijna een derde van de bevolking van Byzantium volgens verschillende schattingen, en de Zwarte Dood (1347-1351) wordt beschouwd als tussen 30% en 40% van de wereldbevolking op dat moment. De coronapandemie is anders. Het vormt geen existentiële bedreiging, of een schok die decennialang zijn stempel zal drukken op de wereldbevolking. Het brengt echter om alle reeds genoemde redenen zorgelijke perspectieven met zich mee; in de onderling afhankelijke wereld van vandaag, riskeren ze zich met elkaar te vermengen, hun wederzijdse effecten te versterken en hun gevolgen te vergroten. Veel van wat er gaat komen is onbekend, maar we kunnen zeker zijn van het volgende: in de postpandemische wereld zullen vragen van rechtvaardigheid op de voorgrond treden, variërend van stagnerende reële inkomens voor een overgrote meerderheid tot de herdefiniëring van onze sociale contracten. Evenzo zullen diepe zorgen over het milieu of vragen over hoe technologie kan worden ingezet en bestuurd ten behoeve van de samenleving hun weg naar de politieke agenda forceren. Al deze problemen dateerden van vóór de pandemie, maar VANAF-19 heeft ze zowel blootgelegd voor iedereen om ze te zien als versterkt. De richting van de trends is niet veranderd, maar in de nasleep van VANAF-19 is het een stuk sneller gegaan.
De absolute voorwaarde voor een goede herstart is meer samenwerking en samenwerking binnen en tussen landen. Samenwerking – een “uiterst menselijk cognitief vermogen” dat onze soort op zijn unieke en buitengewone traject zet – kan worden samengevat als “gedeelde intentionaliteit” om samen te handelen naar een gemeenschappelijk doel. [166] We kunnen eenvoudigweg niet verder zonder. Zal het post-pandemische tijdperk gekenmerkt worden door meer of minder samenwerking? Er bestaat een zeer reëel risico dat de wereld morgen nog meer verdeeld, nationalistisch en vatbaar voor conflicten zal zijn dan nu het geval is. Veel van de trends die in het macrogedeelte worden besproken, suggereren dat onze wereld in de toekomst minder open en minder coöperatief zal zijn dan vóór de pandemie. Maar er is een alternatief scenario mogelijk, een scenario waarin collectieve actie binnen gemeenschappen en meer samenwerking tussen landen een snellere en vreedzamere uitweg uit de coronacrisis mogelijk maken. Naarmate de economieën weer op gang komen, is er een kans om meer maatschappelijke gelijkheid en duurzaamheid in het herstel te verankeren, de vooruitgang in de richting van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen voor 2030 te versnellen in plaats van te vertragen en een nieuw tijdperk van welvaart te ontketenen. [167] Wat zou dit mogelijk kunnen maken en de waarschijnlijkheidskansen ten gunste van een dergelijke uitkomst kunnen verhogen?
Het zien van de mislukkingen en breuklijnen in het wrede daglicht van de coronacrisis kan ons dwingen om sneller te handelen door mislukte ideeën, instellingen, processen en regels te vervangen door nieuwe die beter zijn afgestemd op de huidige en toekomstige behoeften. Dit is de essentie van de Flinke Veranderinfg. Kan de wereldwijd gedeelde ervaring van de pandemie helpen om enkele van de problemen te verlichten waarmee we werden geconfronteerd toen de crisis begon? Kan er een betere samenleving uit de lockdowns komen? Amartya Sen, laureaat van de Nobelprijs voor de Economie, denkt van wel en gelooft dat: “De noodzaak om samen te handelen zeker een waardering kan genereren voor de constructieve rol van publieke actie,” [168] als bewijs enkele voorbeelden zoals de Tweede Wereldoorlog die mensen het belang van internationale samenwerking hebben doen beseffen, en landen zoals het VK overtuigen van het voordeel van beter gedeeld voedsel en gezondheidszorg (en de uiteindelijke oprichting van de verzorgingsstaat). Jared Diamond, de auteur van Upheaval: How Nations Cope with Crisis and Change, is van dezelfde mening en hoopt dat de coronacrisis ons zal dwingen om vier existentiële risico’s aan te pakken waarmee we collectief worden geconfronteerd: 1) nucleaire bedreigingen; 2) klimaatverandering; 3) het niet-duurzame gebruik van essentiële hulpbronnen zoals bossen, zeevruchten, bovengrond en zoet water; en 4) de gevolgen van de enorme verschillen in levensstandaard tussen de volkeren van de wereld: “Hoe vreemd het ook mag lijken, de succesvolle oplossing van de pandemische crisis kan ons motiveren om die grotere problemen aan te pakken die we tot nu toe niet onder ogen hebben gezien. Als de pandemie ons eindelijk voorbereidt om met die existentiële bedreigingen om te gaan, kan er een zilveren randje zijn aan de zwarte wolk van het virus. Onder de gevolgen van het virus zou het de grootste, de meest blijvende kunnen blijken te zijn – en onze grote reden voor hoop”. [169]
Deze uitingen van individuele hoop worden ondersteund door een veelheid aan enquêtes die concluderen dat we collectief verandering verlangen. Ze variëren van een peiling in het Verenigd Koninkrijk waaruit blijkt dat een meerderheid van de mensen de economie fundamenteel wil veranderen terwijl deze zich herstelt, in tegenstelling tot een vierde die wil dat het terugkeert naar hoe het was, [170] tot internationale enquêtes waaruit blijkt dat een grote meerderheid van de burgers over de hele wereld wil dat het economisch herstel van de coronacrisis prioriteit geeft aan klimaatverandering [171] en een groen herstel ondersteunt. [172] Wereldwijd nemen bewegingen toe die een “betere toekomst” eisen en oproepen tot een verschuiving naar een economisch systeem dat prioriteit geeft aan ons collectieve welzijn boven louter bbp-groei.
We staan nu op een kruispunt. Eén pad zal ons naar een betere wereld leiden: inclusiever, rechtvaardiger en met meer respect voor Moeder Natuur. De andere neemt ons mee naar een wereld die lijkt op de wereld die we zojuist hebben achtergelaten – maar erger en constant achtervolgd door vervelende verrassingen. We moeten het dus goed doen. De dreigende uitdagingen kunnen meer gevolgen hebben dan we ons tot nu toe hebben voorgesteld, maar ons vermogen om te herstarten zou ook groter kunnen zijn dan we eerder hadden durven hopen.
NOOT:
Automatische vertaling met handmatige correcties van de conclusie van het boek http://reparti.free.fr/schwab2020.pdf
Hier het andere boek van KS
https://law.unimelb.edu.au/__data/assets/pdf_file/0005/3385454/Schwab-The_Fourth_Industrial_Revolution_Klaus_S.pdf
Ik ga hier zelf geen commentaar op geven. In de boek3n van K.S. is geen enkele keer een een verwijzing voorgekomen naar “Basic Income” “Citizens Dividend” ‘Freedom Dividend” “ownership” “you own nothing”.
Ik heb zelf alleen de conclusie gelezen, en daaruit maak ik geen samenzwering op, alleen een uitdaging voor wereldverbetering.
Maar misschien krijg je een ander idee na het zien van dit filmpje:
